در پنج كيلومتري شمال شهر بروجرد و بر فراز تپه هاي مشرف بر شهر، بناي قابل توجهي قرار دارد كه به نام زواريون (زواريجان يا زوارگان) مشهور است. اين بناي آجري داراي گنبدي كوچك، حجره هاي مختلف و يك ضريح است و قبرستان كوچكي در كنار آن قرار دارد و روستايي نيز به همين نام در نزديكي آن است. اهالي محلي معتقدند متعلق به اخنوع نبي فرزند نوح پيامبرمي باشد. برخي نيز گمان دارند كه زواريجان آرامگاه يكي از فرزندان يا فرزند زادگان امامان شيعه مي باشد. ديدگاه ديگر اين است كه اين آرامگاه متعلق به يزدگرد پادشاه ساساني است كه بعد از شكست در نبرد نهاوند به بروجرد گريخته و بعدها در همانجا كشته شده يا در گذشته و در اين آرامگاه به خاك سپرده شده است.عده اي نيز آن را آرامگاه بركيارق، پادشاه سلجوقي مي دانند كه در سال ۴۹۸ قمري در سفر از اصفهان به بغداد در بروجرد درگذشته است. اما بنا بر كتاب تاريخ ابي الفدا جسد وي براي تدفين از بروجرد به اصفهان بازگردانده مي شود. با توجه به نام اين آرامگاه، ممكن است متعلق به فرد يا افرادي باشد كه در حين سفر براي زيارت به دليلي در اين منطقه در گذشته اند و در همانجا به خاك سپرده شده اند. لازم به ذكر است كه بروجرد در سر راه عتبات عاليات (كربلا و نجف) قرار داشته و راهي از مركز ايران به سوي كرمانشاه و سپس عراق وجود داشته كه از اين ناحيه مي گذشته است. صوفيان و درويش هاي غرب ايران در اين محل دنج و خلوت چله نشين مي شده اند يا مراسم گروهي مي گرفته اند كه هنوز هم گه گاه اين روند ديده مي شود. مردم بروجرد در سالروز درگذشت پيامبر اكرم يعني بيست و هشتم ماه صفر هر سال به زيارت اين آرامگاه مي روند و جمعيت زيادي در اين روز در اين محل گرد مي آيند و به روشن كردن شمع و يا پخش نذري و ذكر صلوات مي پردازند. با توجه به قرارگيري امام زاده در يك منطقه سرسبز در خارج از شهر، عموما زيارت اين آرامگاه به نوعي گذراندن روز در دامان طبيعت نيز به حساب مي آيد وبيشتر مردم علاقه مندند مسير امام زاده را با پاي پياده طي كنند هر چند جاده آسفالته مناسبي نيز براي اين امام زاده وجود دارد. متاسفانه اين بنا فاقد برق، آب و هرگونه امكانات بهداشتي است.
ساختمان امام زاده زواريون از نوع خشتي و آجري است. مقبره شاه زواريون شامل ساختمان آجري زيبايي است كه از يك گنبد بلند هرمي ۸ تركي و دو استراحتگاه در طرفين تشكيل شده است.در بقعه به سوي جنوب باز مي‌شود كفش كن بقعه فضايي است به طول ۶ و عرض ۳ متر كه در دو طرف آن دو دهليز براي اقامت زايران ايجاد شده است. گنبد ۸ ترك مقبره دوجداره بوده و ديوار و پايه پشت ان با سنگ چيده شده كه قسمت‌هايي از آن تخريب شده است. در داخل مقبره قبري است با معجري ساده از چوب سقف آن گچ بري هايي به نقش ستاره دارد. بناي زواريون تا حدود ۴۰ سال قبل به همين صورت بوده است و از زيبايي خاصي به لحاظ معماري برخوردار بوده است. اما متاسفانه در سالهاي اخير، تعميرات ناشيانه فراواني در آن صورت گرفته و ديوارهاي زيباي آجري آن با سيمان پوشانده شده اند. اين بنا تا كنون مورد مطالعه و يا حمايت سازمان ميراث فرهنگي قرار نگرفته و خسارات زيادي به آن وارد شده است. با توجه به نوع بنا و بويژه گنبد مخروطي شكل آن و نيز بنا بر شواهد گوناگون، آرامگاه زواريجان به احتمال مربوط به عهد سلجوقي است و به اين ترتيب با قدمتي بيش از هزار سال يكي از آثار تاريخي منحصر به فرد منطقه به حساب مي آيد. لذا جاي دارد سازمان ميراث فرهنگي هرچه زودتر نسبت به مرمت و نگهداري آن اقدام كند.

مركز استان : خرم آباد