در ضلع غربي خيابان هاتف نرسيده به خيابان ابن‌سينا، مقبره باباقاسم قرار دارد. مقبره باباقاسم و در جنب او مدرسه اماميه و يا مدرسه باباقاسم، از آثار قرن هشتم هجري مي‌باشد. براي آگهي از وضع ساختمان مدرسه به كتاب «نفيس گنجينه آثار تاريخي اصفهان» (ص302 تا 310) مراجعه شود.
مقبره باباقاسم كه يكي از باباهاي اصفهان در قرن هشتم بوده و احتمالاً در اين محل ساكن و در مدرسه مجاور تدريس مي‌كرده است، به شكل هرمي و داراي هشت ترك مي‌باشد (مقبره بابا ركن‌الدين در تخت‌فولاد داراي دوازده ترك و ظاهراً نشانه شيعه دوازده امامي بودن آن است)
شرح حال باباقاسم هم چون ديگر باباهاي اصفهان غيرمعلوم اما تصوف و عرفان او و شهرتش از بناي گنبد و بقعه او ظاهر است. گنبد مقبره باباقاسم در سال 741هـ به وسيله سليمان بن ابي‌الحسين بن طالوت دامغاني بنا گرديده و در سال 1044هـ به وسيله شخصي به نام آقا زمان فرزند آقا جمال ميوه فروش تعمير شده است.
اسامي خلفاء راشدين در شش شمه كوچك به خط ثلث پوسته شده بر زمينه لاجوردي در بالاي درب چوبي مدخل مقبره نوشته شده كه نام سه خليفه اول را مؤمنين شكسته‌اند و فقط نام مبارك حضرت علي عليه‌السلام باقي است و نشانگر آنست كه باباقاسم از جمله عرفاء و صوفيه سني مذهب مي‌باشد.
در داخل بقعه باباقاسم قبري است كه صاحب آن، پهلوان ميرزاعلي فرزند استاد حيدر متوفي 1153هـ.ق است. ر.ك مصلح الدين مهدوي، سيري در تاريخ تخت فولاد اصفهان، ص71.
اين بقعه در طرف غرب خيابان كنوني علامه مجلسي در حدود پانصد متر دورتر از مسجد جامع در كوچه بابا قاسم و در نزديكي مدرسه بابا قاسم معروف به اماميه ( كه به معرفي اين بنا نيز خواهيم پرداخت.) واقع شده است. در اين بقعه رو به طرف شمال داراي تزئينات قطار بندي و كاشي كاري بسيار زيبايي مي باشد.
آندره گدار باستان شناس فرانسوي در خصوص اين بنا و كتيبه آن مي گويد: اين بنا در سال 741 ه . ق توسط سليمان ابوالحسن طالوت دامغاني بر مزار استادش بابا قاسم اصفهاني بنا شده و در سال 1044 ه . ق توسط آقا خان فرزند آقا جلال ميوه فرو ش مرمت شده است. اين مساله براساس كتيبه واقع در قسمت فوقاني نماي خارجي سردر كه با خط ثلث رسفيد معرق بر زمينه كاشي لاجوردي تائيد مي شود.
متن كتيبه فوق كه نشانگر مرمت اين بنا، سال مرمت و شخص مرمتگر مي باشد ، به اين شرح است:
« توفيق يافت عزت آثاري آقا زمان بن آقا جمال ميوه فروش ، در تعمير گنبد عارف معارف سبحاني ، بابا قاسم اصفهاني في شهر رجب المرجب سنه 1044 كتبه محمدرضا الامامي. »
برقسمت فوقا ني پنجره مشبك ديوار شرقي سر در كتيبه اي شامل دو حاشيه و يك متن به اين شرح وجود دارد:
« بسم الله الرحمن الرحيم. سلام آل يس انما يريد الله ليذهب عنكم الرجس اهل بيت و يطهركم تطهيراً و سقاهم ربهم شراباً طهوراً. قال النبي صلي الله عليه و سلم الا و من مات علي حب آل محمد . العبد صاحب الخيرات الفقير علي بن عوض بن ..... »
كتيبه لوح سنگي ديگر منصوب بر قسمت فوقاني ديوار شرقي سردر به خط نستعليق برجسته به اين شرح است:
« وقف صحيح شرعي اسلامي خود گردانيد آقاي هادي پاشنه ساز ولد مرحوم آقا مهدي تمامت حصه ورسدي خود را از اسباب و افزار مچه شتر كه به او مي رسد بر بابا قاسم كه هر ساله آن چه عايد او مي شود به مصارف بابا قاسم برسد. سنه 1299 ».
در اين مقبره يك سنگ قبر و يك اتاق جانبي نيز وجود دارد كه سنگ قبر متعلق به پهلوان ميرزا علي ، مربوط به قرن دهم هجري مي باشد.
مدرسه بابا قاسم در تقاطع خيابان كمال و مجلسي اصفهان قرار دارد.اين مدرسه از سوي طالوت دامغاني در سال ۷۲۵ هجري قمري براي بابا قاسم از بزرگان اهل تصوف اواخر دوران ايلخاني ساخته شده است.
بابا قاسم سال ۷۴۱ هجري قمري درمي گذرد و در چند قدمي همين مدرسه دفن مي شود. مقبره او گنبدي شش ترك دارد كه مشابه آن بر مزار بابا ركن الدين تخت فولاد اصفهان هم ديده مي شود. اين مدرسه هنوز هم طلبه نشين است.
محراب نماز خانه مدرسه بابا قاسم به موزه متروپوليتن نيويورك برده شده است. از سازندگان اين مدرسه شيخ محمد عمر بوده است. اين مدرسه پس از صفويه اماميه خوانده شده است.
منابع:
سايت دفتر تبليغات حوزه علميه
سايت پايتخت فرهنگي جهان اسلام
wikipedia
